Het voetbal in de voormalige Deutsche Demokratische Republik lijkt uit een diep dal te klauteren. De revival van het DDR-voetbal, vooral in steden als Leipzig en Dresden, valt uitgerekend samen met het feit dat liefst negen ‘Ostvereine’ hun vijftigjarig bestaan vieren. Dat laatste is geen toeval. In Oost-Duitsland werd namelijk niets aan het toeval overgelaten.
Het voormalig regime nam het voetballandschap begin 1966 grondig op de schop. Voetbal moest een uithangbord worden als propaganda-instrument van het systeem. En zo ontstonden binnen twee maanden tijd 1.FC Magedeburg, Carl Zeiss Jena, Hallescher FC, Dynamo Berlin, Rot-Weiss Erfurt, Hansa Rostock, Energie Cottbus, 1.FC Union Berlin en 1.FC Lok Leipzig.
De opzet van partijleider Erich Honecker en consorten slaagde gedeeltelijk. Geen enkele club slaagde erin om structureel aan te haken bij de Europese top, maar incidentele successen boekten de staatsamateurs wel degelijk.
Grote klapper voor de communistische heilstaat was uiteraard de overwinning van de DDR op aartsrivaal West-Duitsland tijdens het WK van 1974. De Ossies wonnen met 1-0 dankzij een goal van Jürgen Sparwasser. Magdeburg won de Europa Cup II voor bekerwinnaars en Lokomotive Leipzig verloor de UEFA Cup-finale van het Ajax met Marco van Basten. Dynamo Berlin drong ooit door tot de kwartfinale van het toernooi om de Europa Cup I (nu de Champions League).
De eenwording van Duitsland bracht het voetbal in deze regio niet veel goeds. De rijke knapen in het westen overtroefden de arme neefjes uit het oosten voor wie snel een rol in de marge was weggelegd. Het gehate Dynamo Berlin, de club van Stasi-Chef Erich Mielke, verdween rap van de kaart en leeft voort onder de naam BFC Dynamo dat uitkomt in de Regionalliga Nordost.
In het eerste Bundesliga-seizoen van het verenigde Duitsland (1991-92) was plaats voor twee Ostvereine: Dynamo Dresden en Hansa Rostock. Rostock verdween na een jaar alweer van het toneel, Dresden hield het vier seizoenen vol. De Tweede Bundesliga kreeg aanwas van de Oost-Duitse topclubs Carl Zeiss Jena, VfB Leipzig, Chemnitzer FC (daarvoor Karl-Marx-Stadt), Hallescher FC, Stahl Brandenburg en Rot Weiss Erfurt. De laatste drie degradeerden direct naar het derde niveau.
Het is juist de financiële zwakte van de Ostvereine die het boeiend en aantrekkelijk maakt een voetbalreis door de vroegere DDR te maken. De meeste clubs waren niet in staat flink te investeren in nieuwe stadions, waardoor ze tot in lengten van jaren in vervallen, verpauperde en een tikje naargeestige stadions speelden.
Het pareltje onder de Ost-stadions is vandaag de dag met stip het Bruno Plache-stadion van 1. FC Lok Leipzig. Vele groundhoppers hebben deze locatie in hun persoonlijke top-tien staan. Je proeft er een sfeer die teruggaat naar de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Maar ook in de vroegere DDR schrijdt de tijd voort. Door de jaren heen werden onder meer de stadions van Magdeburg, Chemnitzer FC, RW Erfurt, Erzgebirge Aue en Union Berlin stevig opgeknapt. Daarmee verging een deel van de Ost-romantiek.
Een meerdaagse trip naar de vroegere DDR is en blijft echter een uitstapje dat de moeite waard is. En wanneer je het uitgekiend plant, pik je ook een wedstrijd uit de hoogste Tsjechische divisie mee. Een aanrader is Slovan Liberec, vlak over de grens en goed bereis- en berijdbaar vanuit steden als Cottbus of Dresden (beiden circa 150 kilometer).
Panenka Magazine vertoeft regelmatig in de vroegere DDR en schotelt je hierbij een top-vijf voor van clubs en/of stadions die je beslist moet bezoeken als je overweegt oostwaarts te reizen:
• Union Berlin – De fans van deze cultclub hebben eigenhandig het stadion An der alten Försterei verbouwd, omdat ze anders in het onderkomen van aartsvijand BFC Dynamo moesten uitkomen. Uniek in het professionele voetbal zijn de drie (!) staantribunes. De clubliefde van de aanhang wordt negentig minuten lang bezongen. Rockster Nina Hagen zingt het mooist van allemaal, in het clublied ‘Eisern Union’.
• Lokomotive Leipzig – In het vervallen Bruno-Plache-Stadion van de voormalige club van de Oost-Duitse staatsspoorwegen hangt nog de sfeer uit de tijd van het communisme. De spelers komen in draf ten tonele, je hoort er de typerende toetertjes en aan de hekken hangen vlaggen met hamers en sikkels. De afkeer van de commerciële buurman uit de Red Bull Arena is groot. Het scorebord en de houten hoofdtribune zijn de blikvangers.
• Dynamo Dresden – Hoewel het verbouwde Rudolf-Harbig-Stadion nu een voetbaltempel van dertien in een dozijn is, mag een bezoek aan Dynamo Dresden niet ontbreken tijdens een Oost-Duitse groundhopreis. Nergens in Duitsland is het publiek zo fanatiek. Het steriele Glücksgas Stadion verandert iedere thuiswedstrijd in een heksenketel. Ga op tijd naar het stadion, zodat je alvast in de stemming kunt komen in één van de gezellige Biergartens.
• Chemie Leipzig – Het onderkomen van BSG Chemie (voorheen Sachsen Leipzig) is een pareltje. Tijdens de Duitse deling staat de club bekend als de ‘bourgeoise riche’ en wordt daarom stelselmatig benadeeld door de geheime dienst. Volgens de aanhang worden in die jaren alle goede spelers doorgeschoven naar stadgenoot 1.FC Lokomotive. Desalniettemin lukt het Chemie om in 1964 het DDR-landskampioenschap op te eisen. Een unieke prestatie.
• Babelsberg 03 – Bij deze alternatieve cultclub eet je Chicken Tikka Masala in plaats van de traditionele Bratwurst. De toeschouwers gaan hier voornamelijk in het zwart gekleed. De marxistische voorvechter Karl Liebknecht wordt in het gelijknamige stadion nog op handen gedragen. Het onderkomen is vooral beroemd vanwege de inklapbare lichtmasten. Tijdens duels met rechts-georiënteerde Ost-clubs gaat het er heftig aan toe op de tribunes.
Comentários