In 2005 verwierf de familie Glazer uit Florida, deels met geleend geld, een schuldenvrij Manchester United. Ze verweefden de club financieel met hun bedrijven-conglomeraat met onder meer footballclub Tampa Bay Buccaneers. Niet alleen de leningen plus rente moeten terugkomen uit de omzet van United. Jaarlijks putten de Glazers er ook ‘salaris’ uit, in de vorm van dividend.
Rijnlands model
Hard kapitalisme onderscheidt de Angelsaksische wereld van het Europese continent. Nog wel. Met ons ‘Rijnlandse model’ ontwikkelden we een balans tussen de rechten van ‘aandeelhouders’ en werknemers. Verzekering tegen ziekterisico’s, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid vormen in samenhang met uitkeringen een sociaal vangnet, dat vele Amerikanen en Engelse Conservatives als ‘socialistisch’ verafschuwen.
Het verschil is terug te zien in het eigendom van voetbalclubs. Vooral in Duitsland, en in mindere mate bij ons, delen supporters als clubleden in de zeggenschap. ‘Aandeelhouderschap’ komt voor, bijvoorbeeld in een onvervreemdbaar ‘gouden aandeel’, waarin clubkleuren, logo en standplaats bescherming vinden. Het feit dat de KNVB inzicht verlangt in de herkomst van investeringsgelden, kan de aankoop van een Betaald Voetbalclub verhinderen. Het vormde reden voor een embargo op de aankoop van FC Den Bosch door de zoon van de toenmalige eigenaar van Vitesse(!).
In Engeland bleek echter niets te gek. In 2012 veranderde een Aziatische eigenaar de traditionele blauwwitte clubkleuren van Cardiff City in rood-zwart. Deze kleuren oogde ‘heldhaftiger’, vond hij. De supporters demonstreerden en protesteerden, onder meer door hardnekkig blauw uit te blijven dragen. Na drie jaar kregen ze hun zin.
Naast de Amerikanen van Manchester United had Chelsea natuurlijk sinds jaar en dag de Rus Abramovitch als eigenaar. Voor de herkomst van zijn miljoenen toonde de FA evenveel interesse als Guus Hiddink voor de miljoenen van de eigenaar van Anzji Machatsjkala, voor wie die inmiddels weggekwijnde ‘club’ nog wat zegt. Hiddink trad er in 2012 zonder bezwaar in dienst.
Het Britse voetbal gleed een graad verder af. Waren clubeigenaren aanvankelijk ‘businesslieden’, inmiddels is staatseigendom geaccepteerd. Na de Qatarese overname van Paris Saint Germain betraden Arabische staatsfondsen de Engelse voetbalmarkt. Formeel berust de eigendom bij een particulier investeringsfonds, feitelijk ligt de zeggenschap bij de heersende koninklijke families, absolute monarchen zoals wij die gaandeweg de Middeleeuwen van ons af wisten te schudden. De eigenaar van Newcastle United, het Saudische investeringsfonds PIF, wordt gewoon voorgezeten door kroonprins Bin Salman.
M.U.S.T.
Vanaf de overname tonen United-supporters verzet tegen de geldonttrekking en de bedreiging van de clubcultuur. Formele mogelijkheden om daaraan uiting te geven zijn er in het Fans’ Forum. In het Fans’ Advisory Board treft de clubleiding belangengroepen MUDSA (MU disabled supporters association), MU Women’s Supporters Club en Rainbow Devils (‘The officially recognised Manchester United LGBTQ+ Supporters Club’). Daarnaast is er M.U.S.T., Manchester United Supporters Trust, dat zich opwerpt als algemene belangenbehartiger.
Resultaten uit deze ontmoetingen zijn vooral praktisch, in de sfeer van toegankelijkheid en ticketprijzen. De pretenties van MUST stijgen daar ver bovenuit. Hun officiële missie luidt: ‘toegewijd aan het veiligstellen van betekenisvol eigendom van en invloed op MUFC voor supporters’. Het gebrek aan resultaten op dat vlak bracht militant verzet in de benen. Letterlijk, want elke thuiswedstrijd wordt aangegrepen voor protestmarsen. Motto: #Glazersout. Voorop gaat de supportersgroep ‘The 1958’. Hun naam verwijst naar het jaartal van de vliegramp met de selectie onder Matt Busby. Ze omschrijven zichzelf als: ‘just a passionate working class group of reds’. De twitterbio preciseert hun bestaansreden:
‘An underground group of reds intent on upholding the values of Manchester United, its culture and traditions. The 1958 are not here for likes or followers.’
Van praten met de club willen ze niets weten. Dat doen ze pas als de familie Glazer is vertrokken. In de aanloop naar de thuismatch tegen Chelsea, in april 2022, klonk het in hun bulletin: ‘Ze zullen dividend blijven onttrekken; GEEN eigen geld investeren; doorgaan de club met schulden op te zadelen; de club blijvend prostitueren zonder achting voor geschiedenis, traditie en cultuur.’ De supporters worden opgeroepen zich niet te laten afleiden; verenigd (united) te blijven en gefocust om door te gaan deze eigenaren te laten zien ‘dat we ze weg willen hebben’.
Het is de maand waarin de komst van Erik ten Hag wordt bevestigd. The 1958 heten hem hartelijk welkom, maar laten zich er niet door afleiden:
‘Every member of The 1958 is delighted with the appointment of Erik ten Hag as our new manager. We wish him nothing but success to bring glory back to our football club. We will always support him and the club unconditionally. However, this will not detract us from our ultimate goal. Removing the leeching (‘bloedzuigende’) owners from our football club.’
Tweespalt
Zie je het verzet tegen de eigenaren als oorlog, dan vormen The 1958 de infanterie, en zijn de mensen van M.U.S.T. strategen boven stafkaarten. Als in november 2022 bekend wordt dat de Glazers Manchester United op de markt willen brengen, scherpen de tegenstellingen zich aan. Voor The 1958 vormt het de bevestiging dat hun verzet werkt. Bij M.U.S.T. werken ze gedetailleerd uit wat ze van biedende partijen eisen en verwachten. Het wordt een doorwrocht stuk, uitnodigend van toon maar, indachtig de in Duitsland gangbare eigendomsverhoudingen, ondubbelzinnig over de gewenste invloed en inspraak voor supporters. Gepubliceerd als ‘Open Brief’ krijgt het stuk in korte tijd steun van meer dan 100 officiële supportersverenigingen.
Onder de externe druk leidt de onderscheiden werkwijze meer en meer tot tweespalt. Met regelmaat gaan er verwijten over sociale media-kanalen, meestal van individuele supporters.
Muhammad op Twitter: "@Drasdo MUST are shit, we prefer 1958."
Op 7 januari jl. kwam M.U.S.T. in het geweer tegen iemand die ‘The 1958’ op Twitter kleineert.
‘Does anybody really think that the 1958 have achieved anything? Other than a few young kids shouting about things that happened when they were still at nursery?’
M.U.S.T op Twitter: "ToBeFair yes 100% we think they have. They represented a frustration; desire we've all felt recently to "do something". Fans have the right to protest - The 1958 became the channel for that expression. As per the UWS interview we applaud that while MUST pursues different approach now" / Twitter
Democratisch
In feite vragen de supporters en de groepen waarin ze zich organiseren weinig meer dan basale democratische rechten. Vrije meningsuiting, al dan niet in de vorm van protest, en inspraak. In combinatie met andere Westerse waarden zoals inclusiviteit is het in zichzelf al een uiting van clubcultuur. Daaraan contraire regimes mogen desondanks van veel individuele supporters (en trainers en spelers) als inkomstenbron fungeren. Een merkwaardige tegenstelling. Dit kan het voetbal zoals we het kennen volledig ondermijnen. Vooralsnog reden om alle Panenka’s te bewaren. Ooit moeten ze het nageslacht wellicht herinneren aan verdwenen historie…
Dit artikel verscheen eerder in Panenka Magazine 31
Comments